Dünyadaki Atatürk anıtları

Yalnızca ülkemiz insanlarının değil tüm dünyanın hayranlıkla sevdiği, saygı duyduğu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ü bu yıl da 10 Kasım’da, ölümünün 84. yılında özlemle anıyoruz. Cumhuriyetimizin kurucusu olan ulu önderimizin adına ülkemizin her şehrinde, caddesinde, meydanında ya da parkında rastlıyoruz elbette; ancak bu meydanlar, anıtlar, aslında dünyanın pek çok yerinde de bulunuyor. 15 ülkede heykeli olan, farklı ülkelerde 120 cadde ve 35 meydana adı verilen tek Dünya lideri Mustafa Kemal Atatürk’tür. Bu yazımda Atatürk anıtlarını tek tek sizlere tanıtmak istedim. İşte Mustafa Kemal Atatürk’ün anıtının bulunduğu o ülkeler:

Mexico City, 2003

Washington, 2013

1-MEXİCO CİTY / MEKSİKA 2003 yılında heykeltıraş Sait Rüstem tarafından yapılan Atatürk Anıtı, Çimento Müstahsilleri İşveren Sendikası Başkanı Ahmet Eren’in çabalarıyla Meksika’nın başkenti Mexico City’e götürülmüş. Şehirde Atatürk Anıtı’nın açılışı ise Cumhuriyetin 80. yılında 29 Ekim 2003 yılında yapılmış.

2-WASHİNGTON / ABD Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün 75. yılı olan 10 Kasım 2013 yılında Washington’da Atatürk heykeli yaptırılmış. Bölgenin önemli meydanlarından biri olan Sheridan Circle’da yer alan bu heykel, ABD’nin kamu alanında sergilenen ilk Atatürk heykeli olma özelliğini taşıyor.

Santiago, 1973

3-SANTİAGO / ŞİLİ Atatürk “efijisi” olarak tabir edilen bronz dökme kabartma, Heykeltıraş Şadi Çalık tarafından yapılmış. Söz konusu eser 4 Haziran 1973 tarihinde Santiago Las Condes Belediye Meclisi tarafından alınan karar sonucu başkent Santiago’nun en seçkin köşelerinden birini oluşturan Apoquindo Caddesi üzerinde bulunan Cerro Navidad parkına, 29 Ekim 1973 tarihinde Cumhuriyetimizin 50. yıl dönümünde törenle yerleştirilmiştir. 7 Ocak 1975 tarihinde Atatürk Efijisinin çevresi Büyükelçiliğimizce renkli Ankara taşının özelliklerine uygun haiz taşlarla kaplanmıştır. Yüksekliği 3.90 metre, genişliği 2 metre, eni 30 cm olan kaide üzerine oturtulmuştur. Kaidede bronz plaka üzerine kabartılmış Atatürk büstü bulunmaktadır. Efijinin tüm koruma ve onarımı Türkiye Büyükelçiliğince yapılmakta olup, parkın bakımını Las Condes Belediyesi üstlenmiştir. Efiji üzerinde İsmet İnönü’nün sözlerinden mülhem olup Atatürk’ün özelliklerini belirten İspanyolca bir de yazıt vardır ki Türkçe çevirisi aşağıda sunulmaktadır: ’’Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu, anavatanının fedakâr ve sadık hizmetkârı, eşsiz kahraman ve insanlık idealinin yaşayan sembolü, Tüm hayatını Türk milletine adadı ve ruhunun ateşi ile halkına ilham kaynağı oldu. Hatırası, söndürülemeyen bir ateş gibi, halkına güç vererek ebediyete kadar yaşayacaktır.’’ yazısı yer almaktadır.

Havana, 2011

Japonya, 2010

4-HAVANA / KÜBA Havana’nın Puerto Caddesi’ndeki Plaza de Armas parkında da, Atatürk heykeli yer almaktadır. Havana devlet adamlarının isteği üzerine heykeltıraş Metin Yurdanur tarafından 2011 yılında yapılan heykelde, ulu önderin “Yurtta Barış, Dünyada Barış” sözü yer alıyor.

5-WAKAYAMA / JAPONYA Japonya’da bulunan Atatürk heykeli, Türkiye’den 8000 km uzaklıktaki hâkim bir tepeden atının üzerinde Pasifik Okyanusu’na bakan bir Atatürk heykelidir. Kaidesiyle birlikte yerden 7,5 metre yüksekliğinde ve 8 ton ağırlığında olan anıt 3 Haziran 2010 tarihinde açılmış. Heykelin kaidesinin üzerinde Türkçe ve Japonca olarak “Yurtta sulh, cihanda sulh” yazısı yer almakta.

6-BİŞKEK / KIRGIZİSTAN

Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’ de bulunan Atatürk anıtı, 2015

Beer Sheva, İsrail

7-BEER SHEVA / İSRAİL Ülkesinin başına bir savaş sırasında geçmek zorunda kalmış bir lider olmasına rağmen, Atatürk tüm dünyada barışla ilgili söylediği sözlerle hatırlanmaktadır. Be’er Sheva’da bulunan heykelin levhasında Türkçe, İbranice ve İngilizce olarak “Yurtta barış, dünyada barış. Mustafa Kemal Atatürk 1881-1938 Türkiye Cumhuriyet’inin kurucusu” yazısı bulunmaktadır.

Bakü, 2010

Bükreş,Calea Victoriei

8-BAKÜ / AZERBAYCAN Anıt, 17 Mayıs 2010 tarihinde, Bakü’nün Nasimi ilçesindeki Türk Büyükelçiliği önünde, Samed Vurgun ve Bakıhanov sokaklarının kesiştiği parkta açılmıştır. Açılış töreni Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve eşi Mihriban Aliyeva, daha sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan katılımıyla gerçekleşmiş. Heykelin heykeltıraşı Azerbaycan Sanat Akademisi rektörü Azerbaycan Cumhuriyeti halk sanatçısı Ömer Eldarov’dur.

9-BÜKREŞ / ROMANYA Bükreş’in önemli caddelerinden biri olan Calea Victoriei üzerinde yer alan heykelin üzerinde Türkçe ve Romence olarak ‘Yurtta Barış Dünyada Barış’ yazısı bulunuyor.

10-AVUSTRALYADAKİ ATATÜRK ANITLARI

Canberra

10.1. CANBERRA / AVUSTRALYA Yarbay Mustafa Kemal (1881-1938), I. Dünya Savaşı’nın Gelibolu cephesinde, Arıburnu’nda yaşanan çatışmalarda 19. Türk piyade alayına komuta etmiş ve Anzak akınına direnmiştir. Daha sonra Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran ve bu devletin ilk cumhurbaşkanı olma görevini de üstlenen Mustafa Kemal, Türk parlamentosu tarafından Atatürk soyadıyla onurlandırılmıştır. Çatışmalardan yetmiş yıl sonra, Avustralya ve Yeni Zelanda birliklerinin çıkarma yaptığı yer

Türk Hükûmeti tarafından “Anzak Koyu” olarak tanınmıştır. Avustralya Hükümeti de bu jeste karşılık olarak Atatürk Anıtı’nın çevresinde bir bahçenin yapımına başlamıştır. Türk ve Anzak askerlerin savaş boyunca sergiledikleri üstün çaba ve kahramanlık gösterilerinin anısına inşa edilen yapı, Anzak Bulvarı’nda bir düşman asker anısına hazırlanmış olan tek anıttır. Canberra, Atatürk Anıtı, döner bir zemin üzerinde hilal biçimindeki bir duvardan oluşmaktadır. Duvar biçimi Türk bayrağındaki hilal ile beş köşeli yıldızı andıran anıtın ortasında Gelibolu’dan getirilmiş toprağın saklandığı bir zaman kapsülü bulunmaktadır. Anıt, PDCM mimarlık şirketi tarafından tasarlanmıştır. Duvarın ortasında Türk heykeltıraş Hüseyin Gezer imzalı bir bronz Atatürk büstü yer almaktadır. Atatürk’ün büst üzerinde yazılı şu sözleri savaşın bedelinin ne olduğunu açıkça belirtmesi açısından önem taşımaktadır: “Bu memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar! Burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır, huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.” Anıtın çevresi, Gelibolu’daki “Yalnız

Çam” dan alınan tohumlarla yetiştirilen Halep çamlarıyla kaplıdır.

Sidney, Hyde Park

Sidney, Türk evi

10.2. SİDNEY (HYDE PARK) / AVUSTRALYA Bir diğer anıt Sidney’de Hyde Park içerisinde 2015 yılında Çanakkale Savaşının 100. yıldönümü anısıyla yaptırılan Atatürk anıtıdır.

10.3. SİDNEY (TÜRK EVİ) /AVUSTRALYA Sidney de 30 Ağustos 2020 Zafer Bayramı’nda yeni bir Atatürk anıtı açılmıştır. Bu Atatürk anıtı Türk evinin bahçesinde yer almaktadır. İşadamı İbrahim Alimoğlu tarafından 30 bin dolara yaptırılmıştır.

Budapeşte

Astana, 2009

11-BUDAPEŞTE / MACARİSTAN Macar halkının Atatürk sevgisi çok büyük. Ülkedeki okullarda Atatürk’ün hayatı, başarıları, ahlaklı ve erdemli kişiliği çocuklara öğretilmektedir. Macarların Atatürk’e olan sevgisini Naphegy Park’taki bu anıttan da görebiliyoruz.

12-ASTANA / KAZAKİSTAN Başkent Astana’da bulunan anıt 2009 yılında Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından açılmıştır. Nazarbayev, açılış töreninde yaptığı konuşmada, “Atatürk, Türk milletinin yetiştirdiği en büyük liderdir” demiştir. Kazak ve Türk milletlerinin ortak tarihi ve kültürel değerlere sahip olduğunu belirten Nazarbayev, Türk devleti ile Kazakistan devleti arasında sıcak bir ilişki bulunduğunu, Kazak ve Türk halklarının birbirine karşı büyük sevgi beslediğini söylemiştir.

Caracas, Venezuela

13-CARACAS / VENEZUELA Venezuela halkı da Atatürk’e büyük hayranlık duyuyor. 1998 yılında dikilen Atatürk heykeli Venezuela halkı tarafından sık ziyaret ediliyor. Heykelin ilginç hikâyesi ise şöyle; dönemin Baruta Belediye Başkanı İvenne Attas Atatürk hayranıymış. Dev Atatürk heykelinin Venezuela’ya dikilmesi fikri, 1997 yılında düşünülmüş. Attas, Dünya Belediyeler Birliği toplantısında tanıştığı İstanbul’un Kıraç Belediye Başkanı Şennur Yalnızoğlu’na, atalarının İzmir kökenli olduğunu, Venezuela’ya 150 yıl kadar önce göç ettiklerini belirterek, Atatürk hayranlığını dile getirmiş. Yalnızoğlu da, Atatürk hayranı Venezuelalı Belediye Başkanı’nı Türkiye’ye davet etmiş. Türkiye’ye gelen Attas da, Atatürk heykelinin Venezuela’ya dikilmesi fikrini ortaya atmış. 30 Ağustos 1998 tarihinde bu görkemli anıt coşkulu bir törenle yerine dikilmiş. Hatta belediye başkanı Yalnızoğlu Fatih Kısaparmak’ı da davet etmiş, Kısaparmak heykelin dikildiği meydanda bağlamasıyla mini bir konser vermiş.

Wellington, Yeni Zelanda

Yıldızın altında Gelibolu’dan getirilen bir toprak parçası yer alıyor

14-WELLİNGTON / YENİ ZELANDA Yeni Zelanda başkenti Wellington’da bulunan anıt dünyadaki en görkemli Atatürk anıtlarından birisi. Atatürk Hatıra Parkı ve Atatürk Anıtı şehrin merkezine araçla 15 dakikalık uzaklıkta. Pasifik Okyanusu’na bakan hakim bir tepenin üzerinde yer alıyor. Konumundan dolayı Wellington’a gelen her gemi ve uçak önce Mustafa Kemal Atatürk’ü selamlıyor. Dünyanın bir ucunda ülkemizin kurucusunun anıtını görmek gerçekten büyük gurur. Büyük yıldızın altında Gelibolu’dan bir parça toprak bulunuyor. Atatürk Hatıra Parkı’nın adını 29 Nisan 1985 yılında eski Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu koymuş. Parktaki Atatürk Anıtı’nın açılışı ise 26 Nisan 1990 yılında eski Tarım Bakanı Lütfullah Kayalar tarafından yapılmıştır. Bu park bir yandan da Cook Boğazı’na bakıyor. Parkın buraya yapılma nedeninin bu boğazın Gelibolu Yarımadası’na benzerliğinden dolayıdır.

15-AŞKABAT / TÜRKMENİSTAN Türkmenler Atatürk’ü tüm dünyadaki Türklerin önderi olarak görüyor. Bundan dolayı bu görkemli anıtı yaptılar. Her 10 Kasımda Türkmenistan’da yas ilan ederek resmi anma töreni düzenlenir. Her 10 Kasımda Atatürk anıtında tören düzenlenerek anılıyor.